امروزه همه گیری یا پاندمی ویروس کرونا منجر به بستری شدن افراد زیادی در بیمارستان ها و متاسفانه مرگ میلیون ها نفر شده که این مهم، بار سنگینی را بر دوش جوامع انسانی سراسر دنیا تحمیل کرده است. علائم این بیماری در افراد مختلف بسیار متفاوت است بطوریکه در برخی افراد همراه با علائم تهدیدکننده حیاتی، در بعضی دیگر علائم خفیف و در بعضی موارد بدون علامت است. همین مشاهدات کلینیکی ثابت می کند که سیستم ایمنی فرد میزبان نقش اساسی را در پیشرفت بیماری ایفا می کند.
سیستم ایمنی بدن به عنوان اولین سد در مقابل میکروارگانیسم ها نه تنها سرعت پیشروی عفونت را تعیین می کند، بلکه نوع پاسخ های ایمنی را نیز تحت تاثیر قرار می دهد. بنابراین بهبود سیستم ایمنی از طریق غذاهای مغذی و عملگرا می تواند یک استراتژی منطقی برای به حداقل رساندن آسیب های احتمالی ناشی از ویروس ها باشد چون هر مرحله از رشد ویروس در بدن به شدت به فرد میزبان وابسته است و تقویت عملکرد سلولی می تواند احتمال یا شدت بروز بیماری را کاهش دهد. در این راستا، ثابت شده که استفاده از برخی مواد غذایی تاثیرات مثبتی بر سیستم دفاعی بدن افراد دارد:
ویتامین C:
این ویتامین که بدن انسان قادر به تولید آن نیست نقش به سزایی در بهبود زخم ها، بازسازی بافت ها و تنظیم عملکرد آنزیم های بدن و در نهایت عملکرد صحیح سیستم ایمنی دارد. این ماده که یک آنتی اکسیدان قوی نیز هست از سلول ها در برابر رادیکال های آزاد مضر و مواد آلاینده و سمی محافظت می کند و در بهبود علائم سرماخوردگی بسیار موثر است. پرتقال و لیموی شیرین، کلم قرمز و بروکلی، فلفل قرمز و دلمه ای و کیوی از جمله موادی هستند که حاوی ویتامین C می باشند.
ویتامین D:
این ویتامین علاوه بر قاعده مند کردن متابولیسم مواد معدنی، باعث مقاوم شدن سلول ها در برابر عفونت های ویروسی و آنفولانزا نیز می شود. گیرنده های ویتامین D بر روی تمامی سلول های ایمنی قرار دارند و در فعالیت مونوسیت ها و ماکروفاژها، که در رفع عفونت های ویروسی بسیار مهم اند، تاثیر گذار هستند. همچنین نتایج تحقیقات ثابت کرده که کمبود ویتامین D باعث افزایش خطر حمله های آسمی می شود. انواع ماهی و میگو، زرده ی تخم مرغ، شیر و قارچ حاوی مقادیر قابل توجهی از این ویتامین هستند.
زینک (روی):
این ریزمغذی که برای سالم ماندن بدن ضروری است، در تمامی بخش های بدن یافت می شود و به عملکرد دقیق آنزیم ها کمک می کند. سیستم ایمنی بدن انسان نیز برای عملکرد طبیعی به زینک احتیاج دارد. در واقع هنگامی که بدن با کمبود زینک مواجه است، سیستم ایمنی تضعیف شده و عفونت ها و تعداد بیماری هایی که فرد را درگیر می کند افزایش می یابد. این در حالی است که مصرف مکمل زینک علائم سرماخوردگی را کاهش می دهد و حتی طول دوره درمان را نیز کمتر می کند. گوشت مرغ، قارچ، اسفناج، آجیل ها و سیر حاوی مقادیر بسیار زیادی از زینک هستند.
ید:
ید نیز از دسته موادی است که موسسه تغذیه ی سازمان ملل متحد به عنوان یکی از ریزمغذی های موثر بر سیستم ایمنی کارآمد شناخته است و آمارهای بسیاری از نقص سیستم ایمنی در جوامعی که با کمبود ید مواجه هستند وجود دارد. متاسفانه سبک زندگی جدید مشکل کمبود ید را شدیدتر نیز کرده است. شیر، گوشت بوقلمون، آلوی خشک، موز و نمک یددار از دسته موادی هستند که حاوی مقادیر قابل توجهی ید می باشند.
پروبیوتیک ها:
پروبیوتیک ها کمک شایانی به سلامت دستگاه گوارشی می کنند و با تقویت سیستم ایمنی، خطر ابتلا به عفونت ها را کاهش می دهند. طی دهه گذشته، ارتباط تنگاتنگ سلامت دستگاه گوارش و سیستم ایمنی ثابت شده است. هرچه میکروب های طبیعی موجود در دستگاه گوارش سالم تر و قوی تر باشند، سیستم ایمنی نیز سریع تر به عفونت های ویروسی پاسخ می دهد. پس استفاده از مواد غذایی حاوی پروبیوتیک ها نظیر لبنیات پروبیوتیک می تواند در تقویت ایمنی بدن موثر واقع شود.
بنا بر موارد گفته شده در این ایام، می توان با تقویت سیستم ایمنی بدن توسط مواد غذایی از ابتلا به بیماری و یا بروز شرایط حاد پیشگیری کرد. ضرب المثلی هست که می گوید"بگذار غذای تو داروی تو، و داروی تو غذای تو باشد".
سالم وشاد باشید.
منبع:
Han B, Hoang BX., Opinions on the current pandemic of COVID-19: Use functional food to boost our immune functions. J Infect Public Health (2020).