ارگان های تراریخته ارگان هایی (گیاهان، حیوانات یا میکروارگانیسم ها) هستند که ماده ژنتیکی (DNA) آن ها دست کاری شده است به نحوی که به شکل طبیعی این تغییرات با جفت گیری اتفاق نمی افتد. این تکنولوژی جدید به بیوتکنولوژی مدرن یا تکنولوژی ژن ها یا مهندسی ژنتیک موسوم است. این تکنولوژی انقال ژن ها را از یک ارگان به ارگان دیگر ممکن می سازد حتی اگر گونه مبدا و مقصد هیچ ارتباط بیولوژیکی با یکدیگر نداشته باشند. موادغذایی تولید شده با این روش به غذاهای دست کاری ژنتیکی شده یا تراریخته معروفند.
دلیل استفاده از این تکنولوژی برای تولید غذا به مزایای این روش برای تولید کننده یا مصرف کننده غذا بر می گردد که به معنی تولید محصولی با کیفیت بالاتر، قیمت ارزان تر، ارزش غذایی بیشتر و ماندگاری طولانی تر است. یکی دیگر از فواید مهندسی ژنتیک، تولید گیاهانی مقاوم است که در برابر حملات حشرات و ویروس ها مقاومت بیشتری از خود نشان می دهند. به همین دلیل این دسته از گیاهان نیاز کمتری به حشره کش ها ویا آفت کش ها دارند. همچنین این افزایش مقاومت باعث می شود که بازده تولید محصولات نیز بیشتر شود.
آیا استفاده از محصولات تراریخته بی خطر است؟ بشر سال هاست که از طریق پیوند زدن گونه ها با یکدیگر خواص آن ها را دست کاری می کند حتی قبل از اینکه مهندسی ژنتیک ابداع شده باشد. از نظر افراد استفاده از این گونه محصولات کاملا سالم و بی خطر است. ارگان های نظارتی در بعضی از موارد ایمن بودن این محصولات را بررسی می کنند ولی نه لزوما همیشه. این در حالی است که برای محصولات تراریخته ارزیابی های مشخص و سخت گیرانه ای قبل از ورود محصول به بازار اعمال می شود که هم سلامت انسان و هم مخاطرات زیست محیطی را بررسی می کند. این بررسی ها معمولا در مورد محصولات مرسوم اتفاق نمی افتد. دپارتمان ایمنی غذایی سازمان بهداشت جهانی بر ارگان های نظارتی کشورها در راستای سنجش و پایش محصولات نوترکیب نظارت می کند. بررسی خطرات این محصولات شامل بررسی تاثیر مستقیم آن ها بر سلامت افراد (سمیت)، احتمال ایجاد واکنش های آلرژیک (حساسیت زایی)، تولید ترکیبات خاص با اثر تغذیه ای یا سمی، پایداری ژن تلقیح شده، تغییرات ارزش غذایی و هر گونه تغییرات احتمالی ناشی از دست کاری ژنتیکی می باشد.
البته با وجود تمام این نظارت ها، هنوز نگرانی هایی راجع به اثرات بلند مدت استفاده از گیاهان تراریخته وجود دارد. برای مثال بعضی از افراد معتقدند که با استفاده از این گیاهان، تنوع گیاهان مورد مصرف کشاورزان کاهش پیدا کند که در بلندمدت باعث کاهش تنوع سبد غذایی مصرف کنندگان و همچنین گونه های گیاهی می شود. همچنین وابستگی زیاد کشاورزان به این دانه ها نیز برای بعضی از متخصصان نگرانی هایی ایجاد می کند. گروهی از دانشمندان نیز معتقدند دست کاری بیش از حد گیاهان و تولید گونه هایی که کاملا به حشرات و ویروس ها مقاوم هستند می تواند زنجیره طبیعی مواد غذایی در محیط زیست را با اختلال مواجه کند و تنوع گونه های جانوری، گیاهی و به تبع آن ها اکوسیستم ها را با مشکلات جدی مواجه کند.
منبع: وبسایت رسمی سازمان بهداشت جهانی
https://www.who.int/news-room/q-a-detail/food-genetically-modified